Trainer en consultant Erwin van Oss zet mensen en teams weer 'aan'

Wat is nu de sleutel tot succesvol verbeteren? Trainer en consultant Erwin van Oss van KSL Solutions zoekt dat antwoord niet meer in nieuwe management skills of LEAN tools maar in communicatie. Zodra je de kracht van menselijke verbinding optimaal weet in te zetten, gaat de rest namelijk vanzelf.

Een eyeopener

"90-95% van de misverstanden tussen mensen wordt veroorzaakt door een verschil in communicatie. Dit leidt ongemerkt tot weerstand. Vaak denken mensen wel dat ze praten over de inhoud, maar de weerstand zit vaak al in de manier waarop iets gezegd wordt. Daardoor kunnen mensen niet meer samenwerken of luisteren naar de inhoud. Je hoeft het niet eens met elkaar eens te zijn, maar als je bereid bent om echt te luisteren naar wat de ander zegt, dan kun je kijken wat je ermee wilt doen. Als je in de weerstand zit, kom je daar niet.

Vaak staan we ook niet stil bij wat mensen zeggen. We reageren te snel en geven daardoor niet echt antwoord maar houden vast aan onze bestaande mening. Dan ontstaat er direct een mismatch in het gesprek.

Een mismatch in de communicatie leidt ongemerkt tot weerstand.

Die inzichten kwamen voor mij na een training Communication for Excellence. Ik was mijn carrière gestart in continu verbeteren, eerst als organisatieadviseur en vervolgens als leidinggevende bij productiebedrijven. Ik was altijd aan het kijken: hoe kan ik nu zorgen dat het allemaal beter gaat lopen, dat het allemaal wat makkelijker gaat?

In mijn begintijd werkten we nog met de focus op WCM, waarbij de nadruk lag op het proces. De menskant werd wel genoemd, maar in de praktijk zag je daar weinig van terug. Er was wel een behoefte om de werkwijze prettiger te maken, maar als het puntje bij paaltje kwam, was resultaatverbetering toch belangrijker voor organisaties.

Ik merkte echter dat de behoefte aan cultuurverandering overal speelde. Vaak lag er een gebrek aan motivatie aan ten grondslag. Hoe verander je dat nou? Voor die tijd had ik daar nog geen oplossing voor. Tot die training letterlijk mijn ogen opende: er bleek veel meer mogelijk in communicatie en persoonlijk leiderschap dan ik tot dan toe wist. Dat zorgde ervoor dat ik switchte van mijn analytische werk als LEAN consultant en me richtte op de menselijke verbinding en het onderzoeken wat mensen drijft en motiveert.

Vaak ben je zelf degene die verandering in de weg zit.

Wat voor mij de eyeopener was, was te ontdekken dat we allemaal door een filter naar de wereld kijken. We zijn gevormd door onze ervaringen, onze cultuur, onze opvoeding, onze opleiding, et cetera. En door die bril zitten we vast in ons denken én onze communicatie – niet alleen naar een ander toe, maar óók naar onszelf. In de dialoog die we hebben, met anderen maar ook met jezelf, ben je vaak zélf degene die verandering in de weg zit. Je bereikt dan niet alleen niet wat je wilt, je bereikt zelfs het tegenovergestelde. En we hebben het vaak niet eens door. Bovendien kost dat enorm veel energie.

En dat maakt dat communicatie de sleutel tot verandering is. Niet nog meer tools of skills: communicatie. Hoe gaat het tussen jou en jou? Wat gebeurt er dat verandering in de weg staat? En vanuit welke houding kom jij zelf eigenlijk? Kijk je naar oplossingen of kijk je wat er mis kan gaan?

Te vaak nog wijzen mensen naar een ander. Maar een ander kun je niet veranderen. Om de communicatie te veranderen moet je je eigen houding aanpassen, waardoor het beter gaat lopen met de ander. Wanneer je op een andere manier naar dingen leert kijken wordt het een stuk makkelijker om dingen ook daadwerkelijk anders te gaan doen. Want anders blijf je vastzitten in jouw patroon."

Met meer begrip een nieuwe focus

"Mijn focus ligt dus niet meer op LEAN werken of optimaal produceren, maar op het creëren van excellence in je leven. Op samenwerken, luisteren, begrijpen hoe communicatie werkt. Als je dat kunt, ontstaan er vanzelf vele mogelijkheden waardoor je meer zult bereiken – in je persoonlijke leven maar ook in je team. En dat is mijn doel: anderen leren om meer bereiken met minder moeite.

Daarvoor moet je eerst begrijpen wat er vaak misgaat in de communicatie. Zo zijn er vier verschillende soorten Communicatie Stijlen. Dat weet lang niet iedereen. Maar het zijn als het ware totaal andere talen. Als de een Duits praat en de ander Engels, dan snappen we wel dat dat lastig communiceert. Maar als je niet weet dat je vanuit verschillende stijlen communiceert, dan hebben we net zo goed snel een probleem, alleen weten we niet waarom. En dat zorgt ervoor dat we lijnrecht tegenover elkaar staan, dat er irritatie ontstaat en we het veel moeilijker maken dan nodig is en we hebben niet door waardoor dit komt. Als je het niet door hebt, dan kun je het ook niet veranderen.

Maar als je begrijpt welke communicatiestijl een ander heeft, dan kun je daarop inspelen. Dan gaat alles zoveel makkelijker. Dan kun je het in harmonie over de inhoud hebben en kun je beter samenwerken."

Trainingen voor teams en leiders

"De teamtraining Samenwerken in de praktijk draait daarom in de basis om beter te leren communiceren binnen de organisatie. De samenwerking volgt dan vanzelf.

De training Persoonlijk leiderschap is meer gericht op jou als mens. Wie ben jij als leider – niet per se professioneel gezien, maar vooral als leider in jouw leven? Weet je wat je echt wilt en waar je voor staat? Ben je authentiek in je doen en in je denken? Dat zijn belangrijke vragen om te stellen wanneer je jezelf tegenhoudt in je ontwikkeling. Want als je dat niet weet, hoe kun je dan creëren wat je werkelijk wilt? Excellence bereik je alleen als je plannen maakt die bij je passen én als je weet hoe je dat wilt aanpakken. Een goed doordacht plan brengt kwaliteiten als focus, vastberadenheid, drive en flexibiliteit in je naar boven.

Het lukt blijkbaar niet ‘vanzelf’ om die sprong naar excellence te maken, dus je moet dieper in jezelf kijken. Jezelf een aantal belangrijke vragen stellen: waar sta ik mezelf in de weg, waar werkt het niet en hoe buig ik dat om? Als je iets wilt veranderen moet je eerst naar de oorzaken kijken.

Waarom werkt de communicatie niet, met jezelf en met de ander - dáár gaat het om.

Om te ontdekken waar je jezelf in de weg staat, moet je de communicatie met jezelf onder de loep nemen. Je gedachten, onderliggende houding, overtuigingen en emoties zijn bepalend voor hoe jij je opstelt. Waar komt dat ingesleten gedrag vandaan en jezelf afvragen werkt het wel voor mij? Hoe ben je in het verleden met situaties en gebeurtenissen omgegaan en wat kun je daarvan leren?  

Waar werkt het niet: dat antwoord ligt deels in de communicatie met jezelf, maar zeker ook in de communicatie met anderen. Hoe groots je plannen ook zijn, het wel of niet realiseren ervan hangt voor een belangrijk deel af van goede samenwerking en duurzame relaties.

Goede verhoudingen ontstaan wanneer mensen zich in elkaar weten te verplaatsen. Als je miscommunicatie kunt voorkomen kun je jouw talenten optimaal benutten.

De sleutel tot verandering? Die heb je zelf in handen.

Het is bijzonder hoe makkelijk het werkt. Dat maakt mensen soms zelfs wat wantrouwend: als het zo eenvoudig is, dan kan het toch niet werken? Maar het is wel zo eenvoudig. Als je eenmaal beseft dat je zélf de sleutel tot de oplossing bezit, kun je ook zelf de verandering in gang zetten. De moeilijkheid zit hem in het loslaten van de mening die we hebben over hoe het hoort, of hoe het tot nu toe ging en van daaruit jezelf de vraag te stellen wat zou IK anders kunnen doen. En als het niet werkt, telkens door blijven gaan. Daarin zit de uitdaging. Want niets is makkelijker dan te blijven doen wat je deed, alleen: realiseer je dat je dan ook krijgt wat je kreeg en er dus niets verandert.

Ook teams of verbetertrajecten zet je zo in beweging. Is er een glazen plafond, is iedereen een beetje ingedut, ontbreekt het teamgevoel? Je breekt er veel sneller doorheen als je weet hoe je met elkaar moet communiceren. Daar haal ik voldoening uit, als het lukt om dat zetje te geven.

Dat is uiteindelijk de verschuiving in mijn loopbaan. Waar mijn focus eerst lag op het verbeteren van processen, ligt die nu meer op de menskant. Want als ik de mensen maximaal kan laten presteren met meer plezier, volgen de processen vanzelf."

Het teamleider jaarprogramma

"Met KSL Solutions brengen we onze kennis van mens en proces bij elkaar. Wij kijken wat een organisatie optimaal kan ondersteunen en combineren fysieke begeleiding en trainingen. Daarnaast hebben we een onlineprogramma ontwikkeld speciaal gericht op teamleiders en voormannen die veelal doorgegroeid zijn in hun functie, het teamleider jaarprogramma. Hiermee ondersteunen we organisaties specifiek in het optimaliseren van hun proces en het creëren van leiderschap bij de teamleiders, die vaak de belangrijkste spil zijn in een organisatie.

We gebruiken de LEAN methode als kapstok, zodat de teamleiders direct aan de slag kunnen in de eigen praktijk. Door dit te combineren met leiderschap dagen we de teamleiders uit in hun algehele houding. Zij zetten zo gelijktijdig op beide vlakken grote stappen. Dat maakt ons programma extra krachtig en waardevol.”

Wil jij leren hoe jij verbetert vanuit de menskant?

Erwin van Oss en zijn collega's van KSL Solutions helpen je graag. Neem een kijkje bij de diverse opleidingen & trainingen of neem contact met KSL op over de mogelijkheden!