Risico’s beperken en fouten voorkomen met Poka Yoke
Gaston Olislagers over verbeteren vanuit de voorkant van het proces
In de automotive branche is risicobeperking door de zeer hoge veiligheidsstandaard aan de orde van de dag. Operations manager Gaston Olislagers weet daar alles van en maakt al jaren intensief gebruik van Poka Yokes om het productieproces van IAC Group te optimaliseren. En eigenlijk vraagt hij zich af: waarom gebruikt niet iedere verbeteraar deze methode in zijn productiebedrijf?
In dit artikel legt Gaston vanuit zijn ruime ervaring uit wat Poka Yoke is en waarom verbeteren vanuit de voorkant van het proces zo krachtig is voor ieder productiebedrijf!
Eerst even dit:
Wat is Poka Yoke?
Poka Yoke is een product of mechanisme dat zo ontworpen is dat mensen onmogelijk fouten kunnen maken bij het gebruik ervan. Een SIM-kaart past maar op 1 manier in een telefoon. Een wasmachine gaat pas draaien als de deur goed dicht zit. De tankslang slaat af als de tank van de auto gevuld is.
Poka Yoke in het productieproces
Ieder foutje kost geld. Dat is een van de verspillingen die we met continu verbeteren proberen te minimaliseren. Maar wanneer je al aan de voorkant fouten weet te voorkomen, ben je nog veel slimmer bezig.
Met Poka Yokes in het productieproces voorkom je dat fouten gemaakt kunnen worden. Er past maar 1 bepaald schroefje in een product. In de productielijn wordt ieder onderdeel gescand en wordt het product niet afgeleverd wanneer een onderdeel ontbreekt. Er zit een lipje aan een product waardoor hij nog maar op 1 manier in het ontwerp past.
Het concept van Poka Yoke komt uit de koker van Shigeo Shingo, die het introduceerde bij Toyota. Net als lean manufacturing overigens en SMED. Poka Yoke werd ontwikkeld vanuit de wens kwaliteitscontroles overbodig te maken. Dat kan door fouten uit te sluiten.
Een proces zonder fouten inrichten
Om fouten uit te sluiten moet je niet alleen je proces kennen maar ook begrijpen hoe mensen denken. Dat besefte onderzoeker Donald Norman ook, toen hij wilde ontdekken hoe hij technologie zo gebruiksvriendelijk kon inrichten. Daarom stelde hij zichzelf eerst de vraag wat alledaagse ontwerpen (van deur tot schakelknop) nu succesvol maken. Het antwoord lag in een mensgericht ontwerp, ofwel een ontwerp waarmee je mensen kunt sturen.
De basisvoorwaarden voor een mensgericht ontwerp legde hij vast in de 6 principes van Norman. Deze principes helpen niet alleen om gebruiksvriendelijke technologie te ontwikkelen, maar leggen ook de basis voor een foutloze stap (Poka Yoke) in het productieproces.
De 6 principes van Norman zijn:
- Zichtbaarheid. De gebruiker moet in een oogopslag zien wat hij kan doen en begrijpen wat hij moet doen.
- Feedback. De gebruiker krijgt een reactie op zijn actie, waardoor hij weet of hij het resultaat behaalt dat hij verwacht.
- Beperkingen. Bepaalde acties zijn niet of beperkt mogelijk, waardoor de gebruiker fouten kan vermijden.
- Mapping. De bedieningsstructuur (knoppen, toetsen) en het bijbehorende effect ervan moeten direct duidelijk zijn voor de gebruiker.
- Consistentie. Iedere actie heeft steeds dezelfde reactie. Door te standaardiseren wordt de boodschap sneller aangeleerd.
- Logica. Door de intuïtie van de gebruiker correct aan te spreken, zal hij een product of bediening juist gebruiken.
Toepasbare levels van Poka Yoke
Je kunt Poka Yoke op verschillende levels inzetten om fouten te voorkomen:
- Een aanpassing in het design. Door bijvoorbeeld een lipje aan een onderdeel te maken, kun je hem maar op 1 manier plaatsen.
- Technologische controle binnen het proces. Wanneer een onderdeel niet gescand is, start de machine bijvoorbeeld niet. Of pick to light, waarbij het juiste te picken onderdeel uitgelicht wordt en eventueel nog een handmatige bevestiging vereist bij uitgifte van het onderdeel.
- Controle via software. Station B start pas nadat hij gecontroleerd heeft of station A goed doorlopen is.
Voor zeer kritische processen is er nog een 4e level. Wanneer je absoluut wilt voorkomen dat een product met een fout bij de klant komt, kun je een Poka Yoke inzetten die dat deel onbruikbaar maakt dat in vervolgstappen een mogelijke fout zou kunnen veroorzaken.
De waarde van Poka Yoke in je productieproces volgens Gaston Olislagers
IAC Group produceert interieurcomponenten voor de automotive branche. Operational manager Gaston Olislagers zag Poka Yoke steeds verder evolueren tot een enorm krachtige methode voor een geoptimaliseerd productieproces.
"Wanneer je werkt in de automotive industrie heb je altijd te maken met strikte veiligheidseisen. Alles moet veilig zijn, anders zijn de gevolgen groot. De foutmarges zijn daardoor minimaal dus we moeten de risico’s nauwkeurig beperken. Dat doen we door fouten uit te sluiten en al aan de voorkant van het proces risico's te analyseren en vervolgens te voorkomen.
In veel productieprocessen wordt pas achteraf gekeken waar verbeterd kan worden. En dat is eigenlijk heel zonde, want je hebt er in je hele productie- en verbetercyclus profijt van als je al vooraf de tijd neemt om je proces foutloos in te richten.
Risico's uitsluiten is essentieel voor de kwaliteitsbewaking en het voorkomen van verspillingen, maar het maakt ook het werk prettiger. Mensen kunnen zich focussen op andere dingen doordat risico's zijn afgedekt. Het is een hulpmiddel waardoor de druk afneemt.
Poka Yoke vraagt denkwerk aan de voorkant
Met Poka Yokes zorg je ervoor dat je output stabieler wordt. Het vraagt veel denkwerk aan de voorkant – maar dat is in onze branche heel gebruikelijk, omdat risicocontrole en risk mitigation (de beperking van risico’s) zo'n grote rol spelen.
Wij starten ons proces dan ook altijd met een risicoanalyse. Daarin stellen we vast welke risico's er zijn en wat de waarde ervan is, zodat we weten welke risico's voorrang hebben bij het uitsluiten ervan.
Daarvoor berekenen we het zogenaamde Risk Priority Number. Dat betekent dat we met 3 waardes rekenen:
- Severity: Hoe erg is de fout?
- Occurence: Hoe vaak komt de fout voor?
- Detection: Hoe goed is de fout te traceren?
De hoogste RPN’s vragen de hoogste prioriteit.
Daarnaast gebruiken we onze lessons learned wanneer we een nieuwe productielijn starten. We optimaliseren en evolueren steeds tot een hoger level. Zo begonnen we vroeger met het scannen van onderdelen met een barcode op een sticker om te voorkomen dat een onderdeel kon ontbreken. De praktijk was echter dat de mensen aan de lijn een stickertje op hun hand plakten en dat scanden, want dat ging nu eenmaal sneller. Maar daarmee sluit je de fout niet uit. Daarom zijn we gaan werken met unieke barcodes voor ieder onderdeel en later met unieke chips.
Poka Yoke is waardevol voor ieder productieproces
De automotive branche ligt vaak voor op andere productieprocessen door de grote nadruk die ligt op risicobeperking. Poka Yoke is echter voor ieder productieproces van grote waarde. Je maakt processen stabieler en kunt de kwaliteit van je product garanderen. Bovendien: ieder foutje kost geld. De behandeling van ieder foutje kost geld. Het uitzoeken van ieder foutje kost geld. Met Poka Yoke kun je kosten achteraf al vooraf voorkomen – een winstpunt voor ieder verbeterproces!”
-
Gaston Olislagers is met al zijn ervaring en kennis beschikbaar voor een nieuwe functie! Hij staat open voor vaste opdrachten, interim klussen of advies op consultancy basis. Je kunt contact met hem opnemen via Linkedin of hem bellen op 06-20245112.
Cierpa Suite
Wil jij een vrijblijvende demo van onze software?
In een korte demo legt één van onze medewerkers jou graag uit hoe onze Cierpa Suite werkt en hoe jij Cierpa Suite optimaal kunt inzetten in jouw organisatie